Μέσα σε ένα κατάμεστο γήπεδο από γκρίζους λύκους και μια ατμόσφαιρα εχθρική, μέχρι και εμπόλεμη. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΨΥΧΗ έφυγε αλώβητη και μεγάλη νικήτρια παρά τις αντιξοότητες. Η ΑΝΟΡΘΩΣΙΑΤΙΚΗ ΜΑΓΚΙΑ έστειλε τους τούρκους και τις κόκκινες σημαίες τους στο καναβάτσο. Μετέδωσε επίσης με τον καλύτερο τρόπο το Εθνικό πρόβλημα του τόπου μας κάτι που συνάδει με τα ιδεώδη του Σωματείου μας από την μέρα ιδρύσεως του.
Ήρωες και όσοι ακολούθησαν την ομάδα σε όλο αυτό το ταξίδι, που στάθηκαν επάξια απέναντι τους και δεν δίστασαν λεπτό να τους δούνε στα μάτια.
Το τι ακολούθησε ανά το παγκύπριο, με την λήξη του αγώνα μέχρι την επιστροφή στο αεροδρόμιο, ΔΕΝ ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΤΑΙ με λόγια. Για πρώτη φορά στα χρονικά του Κυπριακού ποδοσφαίρου , 8.000 άτομα κατέκλυσαν το αεροδρόμιο. Οι εικόνες είναι χαραγμένες στο μυαλό κάθε Ελληνοκύπριου και θα μείνουν εκεί για πάντα. Μέχρι την άγια εκείνη μέρα ω που η νίκη δεν θα περιοριστεί σε ένα αγώνα ποδοσφαίρου. Μέχρι την μέρα εκείνη που θα επιστρέψουμε ΝΙΚΗΤΕΣ στα εδάφη μας. Ίσως μια Άνοιξη!
Μια μέρα που δεν ανταλλάσσετε με κανένα τρόπαιο και καμιά ευρωπαϊκή επιτυχία.
Ήταν η 26η Ιουλίου όταν η ποδοσφαιρική μας ομάδα θα έκανε ότι δεν κατάφεραν άλλοι για δεκαετίες. Να κατασπαράξει τον εχθρό μέσα στο Γαλανόλευκο καμίνι του Γ.Σ.Π. και να τους στείλει πίσω με τα κεφάλια σκυμμένα. Είκοσι και πλέον χιλιάδες ΕΛΛΗΝΕΣ, είκοσι και πλέον χιλιάδες ΑΝΟΡΘΩΣΙΑΤΕΣ είδαν διά ζώσης τους σύγχρονους ήρωες του Σωματείου μας, να πατάσσουν και να ρίχνουν στο καναβάτσο τα εκατομμύρια και την υπεροψία των τούρκων.
Η Ελληνική ψυχή μίλησε, η Ελληνική καρδιά μπήκε μπροστά. Με το περήφανο έμβλημα μας στο στήθος και το περίσσιο πάθος η ΑΝΟΡΘΩΣΙΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ έκανε το πρώτο μεγάλο βήμα μέχρι το επόμενο. Ήταν απλά η αρχή ενός Έπους που θα μείνει στην Ιστορία για πάντα, μια νύχτα που θα την διηγούμαστε στα παιδιά μας με περηφάνια.
Όταν η Ανόρθωση, τα Ελληνικά ιδεώδη και η Γαλανόλευκη ταπείνωσαν τους τούρκους σε ένα κατάμεστο στάδιο. Όταν στείλαμε το μήνυμα στον εχθρό πως ΜΙΑ ΜΕΡΑ ΘΑ ΕΠΙΣΤΡΕΨΟΥΜΕ.
Ο Τασος Ισαακ γεννημένος στο Παραλίμνι, ήταν ένας από τους χιλιάδες μοτοσυκλετιστές που έλαβαν μέρος στην μεγάλη Αντικατοχική πορεία το 1996. Μια πορεία που ξεκίνησε από την πύλη του Βρανδεμβούργου στο Βερολίνο και κατέληξε στο οδόφραγμα της Δερύνειας. Μαζί με τους υπόλοιπους μοτοσυκλετιστές βρέθηκαν αντιμέτωποι με τους ένοπλους στρατιώτες της κατοχικής δύναμης αλλά και οργανωμένους τούρκους. Στον χώρο υπήρχαν και τουρκοκύπριοι αντιδιαδηλωτές που περιελάμβαναν και οργανωμένες ομάδες των γκρίζων λύκων.Ο Τάσος στην προσπάθεια του βοηθήσει έναν άλλο Ελληνοκύπριο που πιάστηκε στα χέρια των τούρκων, έπεσε στο έδαφος. Χτυπήθηκε βάναυσα με ρόπαλα, πέτρες και άλλα αντικείμενα μέχρι θανάτου. Ένα παλικάρι 24 μόλις ετών δολοφονήθηκε από τα τούρκικα σκυλιά του αττίλα.
ΣΟΛΩΜΟΣ ΣΟΛΩΜΟΥ
Ο Σολωμος Σολωμου ήταν επίσης γεννημένος στο Παραλίμνι και ξάδελφος του Τασου Ισαακ. Στις 14 Αυγούστου, 3 μέρες αργότερα, την μέρα της κηδείας του Τάσου το είχε πάρει ήδη απόφαση. Μια ομάδα διαδηλωτών κατευθύνθηκαν, μετά την κηδεία, προς το οδόφραγμα για να εναποθέσουν λουλούδια και στεφάνια στον χώρο της δολοφονίας του Τάσου. Δεν άργησε ο χώρος να μετατραπεί σε πεδίο μάχης. Ο Σολωμός με ένα τσιγάρο στο στόμα, κατάφερε να ξεφύγει από τους υπόλοιπους διαδηλωτές και να ανέβει σ΄ ένα ιστό με σκοπό να κατεβάσει την ψευδοσημαία τους. Το έκανε με καμάρι και φαινόταν στο βλέμμα του ενώ ήξερε πως δεν ήταν εύκολο και απλό αυτό που επιχειρούσε. Ίσως να ήξερε και τι θα ακολουθούσε. Δεν δίστασε όμως και έκανε αυτό που τον διέταξε η Ελληνική καρδιά του. Στα 26 του χρόνια γράφτηκε το όνομα του στο "βιβλίο" των ΑΘΑΝΑΤΩΝ.
Εν κατακλείδι στις 24 Ιουνίου 2008, το ευρωπαϊκό δικαστήριο βρήκε την τουρκία ένοχη για την δολοφονία του Τάσου και του Σολωμού. Κρίθηκε ένοχη για παραβίαση του άρθρου 2 της ευρωπαϊκής συνθήκης για τα ανθρώπινα δικαιώματα γιατί δεν έγινε καμιά έρευνα για να βρεθούν οι υπαίτιοι των 2 δολοφονιών.
«Ο Κυριάκος Χριστοφή Μάτσης, ο οποίος ως μέλος του Συλλόγου ελάμβανε πάντοτε ενεργόν μέρος εις όλας τας εθνικάς εκδηλώσεις του Συλλόγου, εθυσιάσθη υπέρ βωμών και εστιών μαχόμενος εναντίον των Βρεττανικών Δυνάμεων εις το παρά το Δίκωμον κρησφύγετόν του. Η αυτοθυσία του θα είναι παράδειγμα διά τάς επερχομένας γενεάς διά να αντλούν δύναμιν διά τούς υπέρ ελεθερίας αγώνας». Απόσπασμα από τα πρακτικά του Συλλόγου, κατά τη συνεδρία της 19ης Νοεμβρίου 1958, μετά τη θυσία του ήρωα του απελευθερωτικού αγώνα ΕΟΚΑ 55-59, Κυριάκου Ματση.
Ο Σταυραετός του Πενταδακτύλου, γεννήθηκε στις 23 του Γενάρη του 1926 στο Παλαιχώρι από τον Χριστοφή και την Κυριακού. Φιλομαθής ως ήταν και με σπινθηροβόλο πνεύμα, φοίτησε στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου, το οποίο βρισκόταν τότε στο χωριό Τρίκωμο, όπου γνωρίστηκε με τον Γρηγόρη Αυξεντίου.
Μοναδική ιδεολογία για την Ελληνική νεολαία πρέπει να είναι η ιδεολογία της Ελλάδος, και μοναδικό της σύμβολο η Ελληνική γαλανόλευκη, με απεικονισμένο επάνω της το πραγματικό ιδανικό του Έλληνα, η πίστη του στην Πατρίδα και στην θρησκεία.
"Πιστεύομεν ότι κάθε θυσία μας δεν πηγαίνει άδικα και εσείς να είστε περήφανοι για μας. Αν ο καλός Θεός μας επιφυλάσσει την λαμπράν τύχη να δώσουμε την ζωή μας για την πατρίδα, τότε η χαρά σας πρέπει να είναι απέραντη. Δεν ξέρω για αν μπορεί να ονειρευτεί ένας άνθρωπος καλύτερη τύχη από αυτή. Και δεν μπορώ να σκεφθώ γονείς που να είναι πιο περήφανοι παρά για τα παιδιά τους που επεσαν για την πατρίδα" - ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΤΣΗΣ
"ΟΥ ΠΕΡΙ ΧΡΗΜΑΤΩΝ ΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΠΟΙΟΥΜΕΘΑ ΑΛΛΑ ΠΕΡΙ ΑΡΕΤΗΣ"
Μάρτυρας του αγώνα των Ελληνοκυπρίων για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και την Ένωση της Μεγαλονήσου με την Ελλάδα.
Γεννήθηκε στις 27 Φεβρουαρίου 1938 στο χωριό Τσάδα, της επαρχίας Πάφου. Μπήκε νωρίς στον αγώνα, από τα μαθητικά του χρόνια κιόλας. Το 1953, σε ηλικία 15 ετών, κατεβάζει και τεμαχίζει την αγγλική σημαία στο Κολέγιο της Πάφου, κατά την ημέρα στέψης της Βασίλισσας Ελισάβετ στο Λονδίνο. Δύο χρόνια αργότερα, συλλαμβάνεται ως μέλος της νεολαίας της ΕΟΚΑ, επειδή συμμετείχε σε παράνομη πορεία.
Σε ηλικία 17 χρόνων, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης εγκατέλειψε το σχολείο και εντάχθηκε στις αντάρτικες ομάδες της ΕΟΚΑ. Στις 17 Νοεμβρίου 1955 οι μαθητές του Γυμνασίου συγκεντρώθηκαν και προετοίμαζαν μια διαδήλωση από τις γνωστές που οργάνωνε η ΑΝΕ (Άλκιμος Νεολαία ΕΟΚΑ) ως αντιπερισπασμό. Οι στρατιώτες είχαν διαταγή να πυροβολήσουν αδιάκριτα τους διαδηλωτές. Ο Ευαγόρας συλλαμβάνεται και οδηγείται στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι συμμετείχε παράνομα σε οχλαγωγίες. Ο Ευαγόρας δεν παραδέχτηκε την κατηγορία και η δίκη αναβλήθηκε για τις 6 Δεκεμβρίου. Ήταν η αρχή του τέλους. Μια μέρα πριν τη δίκη, μπαίνει κρυφά στο σχολείο και αφήνει στην έδρα ένα σημείωμα:
Παλιοί συμμαθηταί,Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε στον τάφο του, Δεν κάνει να τον κλαίτε. Λίγα λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του στον τάφο. Του φτάνει αυτό ΜΟΝΑΧΑ.Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτιανα βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά.Θ΄ αφήσω αδέλφια συγγενείς, τη μάνα, τον πατέραμεσ΄ τα λαγκάδια πέρα και στις βουνοπλαγιές.Ψάχνοντας για τη Λευτεριά θα ΄χω παρέα μόνηκατάλευκο το χιόνι, βουνά και ρεματιές.Τώρα κι αν είναι χειμωνιά, θα ΄ρθει το καλοκαίριΤη Λευτεριά να φέρει σε πόλεις και χωριά.Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτιανα βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά.Τα σκαλοπάτια θ΄ ανεβώ, θα μπω σ΄ ενα παλάτι,το ξέρω θαν απάτη, δεν θαν αληθινό.Μεσ΄ το παλάτι θα γυρνώ ώσπου να βρω τον θρόνο,βασίλισσα μια μόνο να κάθεται σ΄ αυτό.Κόρη πανώρια θα της πω, άνοιξε τα φτερά σουκαι πάρε με κοντά σου, μονάχα αυτό ζητώ.Γειά σας παλιοί συμμαθηταί. Τα τελευταία λόγια τα γράφω σήμερα για σας. Κι όποιος θελήσει για να βρει ένα χαμένο αδελφό, ένα παλιό του φίλο, ας πάρει μιαν ανηφοριά ας πάρει μονοπάτια να βρει τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά. Με την ελευθερία μαζί, μπορεί να βρει και μένα. Αν ζω, θα μ΄ βρει εκεί.
Ευαγόρας Παλληκαρίδης
Στις 18 Δεκεμβρίου 1956 συλλαμβάνεται εκ νέου και κατηγορείται για κατοχή και διακίνηση παράνομου οπλισμού. Η δίκη του ορίζεται για τον Μάρτιο του 1957. Στη διάρκεια της ακροαματικής διαδικασίας δεν αφήνει περιθώρια στους δικηγόρους του για να τον υπερασπιστούν. Παραδέχεται την ενοχή του, με αξιοθαύμαστο τρόπο: «Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο».
Την επομένη της καταδίκης του Παλληκαρίδη σε θάνατο, ο κόσμος ξεσηκώνεται για να σώσει τον νεαρό μαθητή. Οι εκκλήσεις για την απονομή χάριτος από την Ελλάδα, την Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες απορρίπτονται από τον άγγλο κυβερνήτη Τζον Χάρντινγκ και την αγγλική διπλωματία.
Ο Βαγορής, όπως ήταν το χαϊδευτικό του, δεν πτοείται. Στο τελευταίο γράμμα του δηλώνει: «Θ' ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να 'ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το καθετί. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα, τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί.»
Τα μεσάνυχτα της 13ης Μαρτίου 1957 οδηγείται στην αγχόνη. Τραγουδά τον Εθνικό Ύμνο. Δύο λεπτά αργότερα (14 Μαρτίου) η καταπακτή ανοίγει και ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης περνά στην αιωνιότητα.
ΘΑ ΠΑΡΩ ΜΙΑΝ ΑΝΗΦΟΡΙΑ - ΕΥΑΓΟΡΑΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙΔΗΣ 14.03.1957 - ΑΘΑΝΑΤΟΣ
Ο ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ γεννήθηκε στο χωριό Λύση Αμμοχώστου στις 22 Φεβρουαρίου 1928. Με την αποφοίτησή του από το γυμνάσιο μετέβη στην Ελλάδα για να σπουδάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων.
Στις 20 Ιανουαρίου 1955 έγινε η πρώτη συνάντηση του Αυξεντίου με τον Γεώργιο Διγενή - Γρίβα, που ήταν αρχηγός της Ε.Ο.Κ.Α. και μπήκε στον αγώνα κατά των Άγγλων. Πολύ γρήγορα διακρίθηκε για τις ηγετικές του ικανότητες και του δόθηκε η θέση του υπαρχηγού της Ε.Ο.Κ.Α, της μεγαλύτερης απελευθερωτικής οργάνωσης στο νησί, με κύριο στόχο την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Κατά τη διάρκεια της σύντομης αντιστασιακής του δράσης έλαβε τα ψευδώνυμα «Ζήδρος», «Ρήγας», «Αίαντας», «Άρης», «Μάστρος» και «Ζώτος».
Ήταν 03 Μαρτίου του 1957. Μισή ώρα μετά τις τέσσερις τα ξημερώματα, όταν οι αγγλικές αρβύλες πατούσαν στο στόμα του κρησφυγέτου. «Μας πρόδωσαν» ψιθύρισε ένα απ’ τα παλληκάρια του Αυξεντίου, αφού άλλος τρόπος να ανακαλύψουν την κρυψώνα τους, δεν υπήρχε. Όπως δεν υπήρχε και τρόπος να διαφύγουν. Όχι βέβαια πως το ήθελαν…
«Βγείτε έξω, αλλιώς πυροβολούμε» απειλούσαν οι άγγλοι. Με ριπές απαντούσαν οι αγωνιστές στο κρησφύγετο. Όταν έπεσαν οι πρώτοι νεκροί, οι αποικιοκράτες άρχισαν να καλούν ενισχύσεις. Ο Υπαρχηγός της Οργάνωσης, ζήτησε από τους συναγωνιστές του, Ανδρέα Στυλιανού, Αυγουστή Ευσταθίου, Αντώνη Παπαδόπουλο και Φειδία Συμεωνίδη, να παραδοθούν. Απρόθυμοι και οι τέσσερις, μα ο Αίας δεν ήταν απ’ αυτούς που μπορούσες να αψηφήσεις τις διαταγές του.
«Σας έδειξα πως να πολεμάτε» τους είπε. «Τώρα, ήρθε η ώρα να σας δείξω και πως να πεθαίνετε»
Μετά από σκληρές μάχες με τους αποιοκράτες και αφού τα παλληκάρια της Ε.Ο.Κ.Α. τους ρεζίλευαν μπροστά στα μάτια των δημοσιογράφων τους δεν είχαν άλλη επιλογή από το να παίξουν ύπουλα. Το ελικόπτερο σηκώθηκε γεμάτο με μπιτόνια βενζίνης. Τα άδειασε στην κορυφή του λοφίσκου και τα πυρπόλησαν.
Λαμπάδιασε ο Γρηγόρης. Άναψε το Άγιο, το ανέσπερο φως του Ελληνισμού. Πετάχτηκε η ψυχή απ’ το σώμα. Ορθώθηκε λεύτερη, περήφανη, σπινθηροβόλα. Φωτίστηκε απ’ τις φλόγες του Γρηγόρη και φωταγώγησε ολόκληρη την Κύπρο, ολάκερο τον Ελληνισμό. Έγινε σύμβολο ανδρείας, αυταπάρνησης και ηρωισμού για ένα ολόκληρο γένος.
Στις 30.01.2011 την ημέρα συμπλήρωσης 100 χρόνων του Σωματείου μας, ο Γρηγόρης ανακηρύχθηκε επίτιμος πρόεδρος της ΑΝΟΡΘΩΣΗΣ. Τόσο για την προσφορά του στην αγαπημένη του ομάδα όσο και για την αφοσίωση του στα Ιδανικά και Ιδεώδη αυτού του Σωματείου για τους αγώνες της πατρίδας.
Εξήντα πέντε χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, από την ημέρα που ο Γρηγόρης Αυξεντίου πέρασε στην αθανασία. Όταν ο Σταυραετός του Μαχαιρά, δίδαξε στον κόσμο πως πολεμούν οι ήρωες και ενέπνευσε τους συναγωνιστές του να πεθαίνουν ως Έλληνες.
ΤΑ ΚΡΗΣΦΥΓΕΤΑ ΚΙ ΑΝ ΦΛΕΓΟΝΤΑΙ - ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΔΕΝ ΚΑΙΓΟΝΤΑΙ
Η ΑΝΟΡΘΩΣΙΣ στον αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α.
Το εγερτήριο σάλπισμα της πατρίδας την 1η Απριλίου 1955 για αποτίναξη του αγγλικού ζυγού βρήκε έτοιμη την Ανόρθωση. Γενιές και γενιές είχαν γαλουχηθεί και ανδρωθεί μέσα στον Σύλλογο με τα Εθνικά ιδανικά και οράματα του αλύτρωτου κυπριακού Ελληνισμού. Με την ιδέα της Ένωσης, της ενσωμάτωσης της Κύπρου στον εθνικό κορμό. Από τούτο τον αλυτρωτισμό, άλλωστε προήλθε η ίδρυση της. Διαμέσου των δεκαετιών η Ανόρθωση υπήρξε εθνική κολυμβήθρα. Εν είδει σχολής εθνικών οραματισμών εξέθρεψε, εξεπαίδευσε και προετοίμασε τα μέλη της. Ομιλίες και διαλέξεις για τα πεπρωμένα του Γένους, πανηγυρικοί εθνικοί λόγοι και άλλες επετειακές εκδηλώσεις που διαχρονικά διοργάνωνε, σκοπό είχαν τη διατράνωση του εθνικού φρονήματος και την ενδυνάμωση της πίστης του αλύτρωτου Κύπριου στις αξίες του Ελληνισμού.
Ήταν ο χώρος όπου τα μέλη της διαπαιδαγωγήθηκαν και διαποτίστηκαν με την Εθνική ιδέα, με τον προαιώνιο και διάπυρο πόθο του Ελληνισμού της Κύπρου για Ελευθερία και Ένωση με την μητέρα Ελλάδα. Ο χώρος στον οποίο σφυρηλατήθηκαν με τα ιδανικά της πατρίδας, ένα περιβάλλον προσηλυτισμού στις αξίες και τα ιδεώδη του Έθνους. Η Ανορθωσις από ιδρύσεως της πιστή και προσηλωμένη στην πάγια τούτη Εθνική γραμμή. Κι' αυτό μεταλαμπαδεύτηκε από γενιά σε γενιά. Στα σπλάχνα της έπλασε και επώασε πολλούς λαμπρούς αγωνιστές.
Η προσφορά στον Αγώνα
Μέγιστη υπήρξε η προσφορά της και ο πρωταγωνιστικός ρόλος στη δραματική εκείνη αναμέτρηση με τον ξένο δυνάστη. Η Ανόρθωση ήταν ένα εκκολαπτήριο αγωνιστών, η φύτρα που τροφοδότησε τον Αγώνα με κορυφαίες, με απαστράπτουσες μορφές. Η απελευθερωτική οργάνωση βρήκε έτοιμη και μια ρωμαλέα νεολαία προερχόμενη από την Ανόρθωση από την οποία άντλησε πολλά επίλεκτα στελέχη της. Και σαν ήρθε η ώρα, τα παιδιά της Αμμοχώστου, σαν έτοιμα από καιρό απάντησαν με ανεπίσχετο ενθουσιασμό στο προσκλητήριο του Διγενή και έδωσαν βροντερό το παρών τους στον Επικό Απελευθερωτικό Αγώνα 1955-59.
Ο πρώτος πυρήνας της ΕΟΚΑ στην Αμμόχωστο ήταν στενά και άμεσα συνδεδεμένοςμε τον Σύλλογο. Ονόματα τρανταχτά και περίοπτα πρόσωπα που έγραψαν σελίδες ένδοξης Ελληνικής Ιστορίας. Γρηγόρης Αυξεντίου, Κυριάκος Μάτσης, Αντώνης Παπαδόπουλος, Παύλος Παυλάκης. Αυτή η δράκα των αγωνιστών την πρώτη εκείνη μαγιά ακολούθησαν σε τούτη την πορεία προς την Ελευθερία πολλοί άλλοι περιώνυμοι αγωνιστές οι οποίοι ανδραγάθησαν και δόξασαν την πατρίδα.
Η ιταλική κυβέρνηση απέστειλε στην Ελλάδα τελεσίγραφο με το οποίο και απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση του ιταλικού στρατού από την Ελληνοαλβανική μεθόριο. Σκοπός ήταν να καταλάβει κάποια στρατηγικά σημεία της Ελλάδος. Η απάντηση της κυβέρνησης Μεταξά στο τελεσίγραφο ήταν αρνητική. Τα ακριβή λόγια του Μεταξά ήταν:
"Alors, c'est la guerre" που στα Ελληνικά μεταφράζετε "Λοιπόν αυτό σημαίνει πόλεμο". Ο Μεταξάς εκείνη τη στιγμή είχε εκφάσει το Ελληνικό Λαικό συναίσθημα, την άρνηση της υποταγής και την προτίμηση για θυσία.
Συνέπεια της άρνησης αυτής ήταν η είσοδος Ελλάδας στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και η έναρξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940. Το λεγόμενο "Έπος του Σαράντα" το οποίο ακολούθησε, και οι μεγάλες νίκες που ο Ελληνικός στρατός κατέκτησε, εις βάρος των Ιταλών, καθιερώθηκε να εορτάζεται σε Ελλάδα και Κύπρο κάθε χρόνο ως επίσημη εθνική εορτή και αργία.
Η Επετειος του ΟΧΙ γιορτάστηκε για πρώτη φορά στα χρόνια της κατοχής στο κεντρικό κτήριο και το προαύλιο του Πανεπιστημίου Αθηνών στις 28 Οκτωβρίου 1941. Έγιναν ομιλίες από μαθητές ενώ ο καθηγητής Κωνσταντίνος Τσάτσος αρνούμενος να κάνει μάθημα, απολύθηκε από το Πανεπιστήμιο. Το 1942, ο εορτασμός έγινε στην Πλατεία Συντάγματος υπό τον φόβο αντιδράσεων των ιταλικών δυνάμεων κατοχής.
Για πρώτη φορά η Επετειος του ΟΧΙ γορτάστηκε επίσημα στις 28 Οκτωβρίου 1944 με παρέλαση ενώπιον του πρωθυπουργού Γεώργιου Παπανδρέου.
Ημέρα περηφάνιας η σημερινή, ημέρα γενεθλίων, μια ημερομηνία που θα μείνει στην Ιστορία με χρυσά γράμματα. Ήταν στο μακρινό 1911 που η Μεγάλη μας Κυρία ξεκίνησε την πορεία της για να φθάσουμε στο σήμερα.
Η ΠΡΩΤΗ ΣΠΙΘΑ (1911 - 1929)
Ο Σύλλογος «Ανόρθωσις» Αμμοχώστου ιδρύθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1911 και έφερε το όνομα «Αναγνωστήριο Ανόρθωσις». Η θέληση και η επιμονή του Νικόλαου Καταλάνου, για την ίδρυση ενός Αναγνωστηρίου στην Αμμόχωστο παίρνει σάρκα και οστά, ο οποίος εκλέχθηκε σαν πρώτος πρόεδρος στις 5 Φεβρουαρίου 1911. Αργότερα, υπό τη διοίκηση του Δημήτρη Δημητριάδη, η Ανόρθωση ανέπτυξε μουσική και φιλανθρωπική δραστηριότητα.
«Συνεστήθη εν Βαρωσίοις και υφίσταται από 30 Ιανουαρίου 1911, αναγνωστήριον υπό την επωνυμίαν Ανόρθωσις, επί της ηθικής αναπλάσεως, της Ελληνικής μορφώσεως και τις ψυχαγωγίας των μελών αυτού»
Αυτό αναφέρετε στο σχετικό έγγραφο της ίδρυσης μας. Βασικοί σκοποί του νέου σωματείου η μόρφωση και η εθνικοχριστιανική διαπαιδαγώγηση των νέων της πόλης και της επαρχίας. Γι’ αυτό και δίνεται στο Σύλλογο ο χαρακτήρας αναγνωστηρίου. Η ρωμαλέα παρουσία του πολιτικού Ελευθέριου Βενιζέλου στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας και οι επίμονες προσπάθειες του για ανόρθωση του Ελληνισμού δεν άφησαν ασυγκίνητους και τους Έλληνες της Κύπρου. Οι οποίοι μάχονταν για τη δική τους ανόρθωση, αντιμετωπίζοντας κατάφατσα τους Άγγλους αποικιοκράτες. Μέσα σ’ αυτό τον πανελλήνιο ενθουσιασμό γεννήθηκε στην Αμμόχωστο το καινούργιο σωματείο, ο Σύλλογος μας ΑΝΟΡΘΩΣΙΣ. Και πήρε το όνομα «Ανόρθωσις» από τη λέξη που είχε ήδη γίνει πόθος και πάθος, όνειρο και όραμα ολόκληρου του Ελληνισμού.
Η Ανόρθωση πρωτοπορεί στο Πανελλήνιο και αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, στην προσπάθεια επούλωσης των πληγών από την Μικρασιατική καταστροφή. Οι εκδηλώσεις της Ανόρθωσης στρέφονται βασικά στον πνευματικό και κοινωνικό τομέα. Η μαντολινάτα και η φιλαρμονική του σωματείου, υπό την καθοδήγηση του Δημήτρη Δημητριάδη, στέλλουν τους ήχους και τις νότες τους να αγκαλιάσουν όλο το νησί. Όσο όμως γοητεύει η μαντολινάτα, άλλο τόσο γοητεύει η ενέργεια της Ανόρθωσης να διαθέσει τις εισπράξεις από τις εκδηλώσεις της, για τις ανάγκες της πατρίδας. Σε μια ώρα μαζεύεται το ποσό των ογδονταπέντε λιρών – ποσό τεράστιο για τα δεδομένα της εποχής εκείνης, ενώ το 1922, η Ανόρθωση θέσπισε ένα θεσματοφυλάκιο για τους Έλληνες πρόσφυγες της Μικράς Ασίας. Ήταν η ώρα της πατρίδας. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδος, Ελευθέριος Βενιζέλος, στέλνει ευχαριστήριο επιστολή προς την Ανόρθωση.
Η πρώτη σπίθα για τη φωτιά που θα έκανε λάβα τις καρδιές των νέων της Αμμοχώστου, έχει ήδη ανάψει…
Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ (1929-1955)
Το 1929 σαν έμβλημα του Συλλόγου, καθιερώνεται ο Φοίνικας. Το ιερό, μυθικό πουλί της Αρχαιότητας που αναγεννάται από την τέφρα του. Σοφή και προφητική επιλογή. Γιατί η Ανόρθωση μας, χρειάστηκε στη συνέχεια να αναγεννηθεί πολλές φορές από την τέφρα της. Παράλληλα δίδεται έμφαση στον αθλητισμό με τη λειτουργία ομάδων ποδοσφαίρου, πετόσφαιρας, θαλάσσιων αθλημάτων και κλασσικού αθλητισμού.
Η Ανόρθωση αρχίζει να πρωτοπορεί και στους αθλητικούς στίβους. Έπαθλα και διακρίσεις κοσμούν της φρεσκοκατασκευασμένη κυπελλοθήκη της. Στις φτερούγες λοιπόν του Φοίνικα η Ανόρθωση συνεχίζει πιο δυνατά, πιο δημιουργικά την πορεία της.
Επιπλέον, σε ολόκληρο το νησί φυσά ο άνεμος της ελευθερίας. Ξεσηκωμός για την αποτίναξη του ζυγού. Η Ανόρθωση δεν θα μείνει αμέτοχη. Τα μέλη της συμμετέχουν στις εξεγέρσεις του 1931. Οι Άγγλοι ενοχλούνται. Και στις 11 Φεβρουαρίου 1932, με εντολή του Διοικητή Αμμοχώστου ο Σύλλογος «Ανόρθωσις» κλείνει τις πόρτες του. Έντονες οι αντιδράσεις. Κάτω από τις πιέσεις του Διοικητικού Συμβουλίου και τις διαμαρτυρίες των μελών του Συλλόγου, επιτυγχάνεται η επαναλειτουργία του.
Η Ανόρθωση όμως, είναι ήδη μια ενοχλητική παρουσία για τους αποικιοκράτες. Και θα φροντίσουν αρκετές φορές στην συνέχεια, να δείξουν πόσο τους ενοχλούσε.
ΕΘΝΙΚΗ ΕΠΑΛΞΗ (1955)
Την 1η Απριλίου του 1955 ξεκίνησε ο ένοπλος απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ έναντι των Άγγλων αποικιοκράτων του. Σε εκείνον τον απελευθερωτικό αγώνα συμμετείχαν μέλη, υποστηρικτές και αθλητές του Συλλόγου της Ανόρθωσης, όπως οι Αντώνης Παπαδόπουλος, Γρηγόρης Αυξεντίου, Κυριάκος Μάτσης, Παύλος Παυλάκης, Παναγιώτης Τουμάζος, Κώστας Χριστοδουλίδης, Ηλίας Παπακυριακού, Αντρέας Δημητρίου, Πετράκης Γιάλλουρος, Αλέκος Κωνσταντίνου, Γιώργος Μάτσης, Πανίκος Γιωρκάτζιης και άλλοι.
Το οίκημα του Συλλόγου , στα ακίνητα Χατζήμιχαηλ στην οδό Ερμού, ήταν το προπύργιο της ΕΟΚΑ στην πόλη και επαρχία Αμμοχώστου. Γίνεται χώρος συνάθροισης όπου οι νέοι κοινωνούν τα ιδανικά και το μεγαλείο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα.
Οι Άγγλοι όμως, δεν χρειάζεται να έχουν στοιχεία για να στρέψουν την προσοχή τους στην Ανόρθωση. Η παρουσία της είχε ήδη «ενοχλήσει» προ πολλού. Έτσι με το ξημέρωμα σχεδόν του αγώνα γίνεται στόχος τους. Το βράδυ της Παρασκευής 23 Δεκεμβρίου 1955 βρετανοί στρατιώτες εισβάλλουν στο οίκημα μας και συλλαμβάνουν αρκετούς θαμώνες, με βάση κατάλογο που είχαν στα χέρια τους. Ανάμεσά τους ο Αντώνης Παπαδόπουλος και ο Παύλος Παυλάκης. Πιο τυχερός φαίνεται ο Ηλίας Παπακυριακού που ενώ ήταν καθοδόν προς το οίκημα την τελευταία στιγμή πληροφορείται την παρουσία των Άγγλων και διαφεύγει τη σύλληψη.
Στις 8 Ιουλίου του 1958 , η Ανόρθωση παρασημοφορείται για την εθνική δράση της από τους ίδιους τους Άγγλους. Το οίκημα όπου στεγάζεται από το 1931 η Ανόρθωση, στη Στοά Χατζημιχαήλ, στην οδό Ερμού, ανατινάσσεται από τους Άγγλους. Όπως είχε δηλώσει στο Γενικό Γραμματέα της Ανόρθωσης Ιωάννη Κυριακίδη, ο βρετανός ανακριτής Λόνικαν, στην έρευνα που έγινε στο οίκημα, βρέθηκαν βόμβες και περίστροφα της ΕΟΚΑ.
«Πλανάσθε» είπε στον επικεφαλής αξιωματικό της ομάδας που διενήργησε την έκρηξη, ο ιστορικός πρόεδρος του Συλλόγου Αναστάσιος Οικονομίδης.
«Το πνεύμα της Ανορθώσεως δεν πτοάται, δεν καταστρέφεται και η ωραία μας Ανόρθωσις ως ο Φοίνιξ, αενάως αναγεννάται. Δια να συνεχίσει την ιστορικήν και μεγάλην πορεία της»
Η ΜΕΓΑΛΗ ΚΥΡΙΑ (1963)
Στο αθλητικό κομμάτι του Συλλόγου οι αθλητές συνεχίζουν να δίνουν τον καλύτερ0 τους εαυτό αγωνιζόμενοι με τιμή για τον Φοίνικα στο στήθος. Απόλυτος πρωταγωνιστής η ομάδα μας στο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου και παρά τις αντιξοότητες των εποχών τότε, κατακτά 5 από τα 6 πρωταθλήματα και 3 κύπελα, για να ονομαστεί η Μεγάλη Κυρία του κυπριακού ποδοσφαίρου.
Η ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ ΚΑΙ Η ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ (1974)
Στις 14 Αυγούστου του 1974, οι τουρκικές δυνάμεις οι οποίες είχαν εισβάλει στην Κύπρο από τις 20 Ιουλίου, κατέλαβαν την γενέτειρα πόλη της Ανόρθωσης μας. Η κατάληψη της Αμμοχώστου σήμαινε την απώλεια της φυσικής έδρας του Συλλόγου μας, του σταδίου ΓΣΕ, καθώς και τον εκτοπισμό της Ανόρθωσης. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετώπισε η Ανόρθωση, το 1975, το ποδοσφαιρικό τμήμα κατέκτησε το Κύπελλο Κύπρου, νικώντας την Ένωση Νέων Παραλιμνίου με σκορ 3-2 στον τελικό. Μέχρι το 1986, οπότε και χτίστηκε η προσωρινή έδρα, το στάδιο «Αντώνης Παπαδόπουλος», η Ανόρθωση δεν είχε σταθερή έδρα. Το ποδοσφαιρικό τμήμα της Ανόρθωσης αγωνιζόταν σε στάδια της Λάρνακας, της Λεμεσού, της Αραδίππου και στο Δασάκι της Άχνας. Αρκετές ομάδες όπως η Αλκή και ο Άρης βοήθησαν την ομάδα μας είτε με αθλητικό υλικό είτε με άλλους τρόπους να παραμείνει ζωντανή και ενεργή στον αθλητικό τομέα.
Παράλληλα με το ποδοσφαιρικό τμήμα της Ανόρθωσης, αναπτύχθηκαν έντονα και τα τμήματα πετοσφαίρισης της Ανόρθωσης. Το 1975, η ανδρική πετοσφαιρική ομάδα , που δίκαια χαρακτηρίζεται σαν η «Βασίλισσα» του κυπριακού βόλευ , κατέκτησε για πρώτη φορά το Κύπελλο Κύπρου, νικώντας τον Ολυμπιακό Λευκωσίας με σκορ 3-1 στον τελικό. Το 1993, η ομάδα πετοσφαίρισης ανδρών της Ανόρθωσης κατέκτησε για πρώτη φορά το Σούπερ Καπ πετοσφαίρισης ανδρών Κύπρου, νικώντας τη Νέα Σαλαμίνα με σκορ 3-0 στον τελικό – αυτή ήταν και η πρώτη φορά που διοργανώθηκε το Σούπερ Καπ πετοσφαίρισης ανδρών Κύπρου.
ΣΤΑΔΙΟ "ΑΝΤΩΝΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ" (1986)
Η ονομασία του νέου σταδίου της ομάδας ανακοινώθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1982. Το στάδιο δημιουργήθηκε αρχικά το 1983 ως προπονητικός χώρος των ομάδων της Ανόρθωσης. Αρχές του 1986 αποφασίστηκε όπως μετατραπεί σε ποδοσφαιρικό στάδιο. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1986 το στάδιο ολοκληρώθηκε. Η αρχική χωρητικότητα του ήταν 2500 θεατές. Το στάδιο εγκαινιάστηκε στις 12 Οκτωβρίου 1986 όταν στα πλαίσια της δεύτερης αγωνιστικής του πρωταθλήματος Α΄ κατηγορίας 1986-87 η Ανόρθωση αντιμετώπισε τον Ερμή Αραδίππου. Νικήτρια η ομάδα μας με 5-0.
ΠΡΩΤΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΠΟΣ (1995-2005)
Το 1995 κατακτήσαμε το πρώτο πρωτάθλημα στην προσφυγιά μετά από 32 ολόκληρα χρόνια αναμονής. Ντελίριο ενθουσιασμού τότε ανάμεσα στις τάξεις του κόσμου που είδαν την ομάδα να παίρνει άλλα 4 διαδοχικά πρωταθλήματα μέχρι το 2000 και ένα κύπελο. Δέκα χρόνια μετά το πρώτο πρωτάθλημα, το 2005 σημειώθηκε ένα από τα πιο σημαντικά γεγονότα στην ιστορία όχι μόνο του ποδοσφαιρικού τμήματος του Συλλόγου μας αλλά και του κυπριακού αθλητισμού γενικότερα. Στα πλαίσια του β’ προκριματικού γύρου του Τσάμπιονς Λιγκ 2005-06, η Ανόρθωση αντιμετώπισε την τραμπζονσπόρ – αυτή ήταν η πρώτη συνάντηση κυπριακής και τουρκικής ομάδας σε ευρωπαϊκό επίπεδο μετά την τουρκική εισβολή του 1974. Στον πρώτο αγώνα, η ομάδας μας επικράτησε της τραμπζονσπόρ με σκορ 3-1 στη Λευκωσία, ενώ στον δεύτερο αγώνα χάσαμε με 1-0. Το συνολικό σκορ της αναμέτρησης ήταν 3-2 υπέρ της ομάδας μας, σκορ με το οποίο λάβαμε το εισιτήριο πρόκρισης στον τρίτο προκριματικό γύρο του Τσάμπιονς Λιγκ ολοκληρώνοντας το ΕΠΟΣ.
ΠΡΩΤΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΜΑΔΑ ΣΕ ΟΜΙΛΟΥΣ ΤΣΑΜΠΙΟΝΣ ΛΙΓΚ (2008)
Στη σύγχρονη εποχή, η οποία ξεκινά από το 2008, το ποδοσφαιρικό τμήμα πέτυχε μια πολύ σημαντική διάκριση στο ευρωπαϊκό επίπεδο: τη χρονιά 2008-09, η Ανόρθωση κατάφερε να προκριθεί στη φάση των ομίλων του Τσάμπιονς Λιγκ και γίναμε η πρώτη κυπριακή ομάδα που κατάφερε να προκριθεί στους ομίλους της συγκεκριμένης διοργάνωσης. Ραπιντ Βιέννης και Ολυμπιακός Πειραιώς υπέκυψαν με τριάρες στο ηφαίστειο του "Αντώνης Παπαδόπουλος" μην μπορώντας να αντιδράσουν στους επαναληπτικούς αγώνες στις έδρες τους. Στην φάση των ομίλων η ομάδα μας κληρώθηκε να αγωνιστεί με τις Ίντερ, Βέρντερ και Παναθηναϊκό όπου μετά από 1 νίκη, 3 ισοπαλίες και 2 ήττες η ομάδα μας μάζεψε 6 βαθμούς, μένοντας όμως στην 4η θέση.
Στα αξιοσημείωτα των αναμετρήσεων, στον εντός έδρας αγώνα με την Βέρντερ από την Βρέμη, οργανώσαμε την αναπαράσταση της κατεχόμενης πόλης και το ΓΣΠ γεμάτο από χιλιάδες πολυκατοικίες να "απλώνονται" στην χρυσή αμμουδιά ως ένα μήνυμα προς όλη την υφήλιο που παρακολουθούσε τον αγώνα, για την αγαπημένη μας ΑΜΜΟΧΩΣΤΟ.
ΤΑ ΠΕΤΡΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ ΚΑΙ ΤΑ ΚΛΕΙΣΤΑ ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΝΑ ΑΝΕΒΑΙΝΟΥΝ (2009 - 2021)
Μετά την μεγάλη επιτυχία του 2008, το ποδοσφαρικό τμήμα δεν έχει να επιδείξει κάτι το αξιόλογο στον αγωνιστικό χώρο. Αντιθέτως τα λάβαρα κράτησαν ψηλά τα τμήματα του Συλλόγου μας στα αθλήματα των κλειστών αλλά και ο κόσμος που παρά τις αποτυχίες στα ποδοσφαιρικά έδειξε ότι η ΑΝΟΡΘΩΣΙΣ, η Κυρία 110 ετών δεν υποστηρίζεται από τον κόσμο για τα τρόπαια της μόνο αλλά για όλα όσα αναφέραμε στις πιο πάνω ενότητες. Στα αξιοσημείωτα των τελευταίων 12 χρόνων, ήταν η επαναλειτουργία των τμήματων καλαθόσφαιρας αλλά και χειροσφαίρισης, η δημιουργία τμημάτων Φούτσαλ, Ποδηλασίας, Μπόουλινγκ, Esports, Δρομέων αλλά η Πολιτιστική Επιτροπή.
Στα αγωνιστικά, δύο από τα τμήματα μας καλέστηκαν να επαναλάβουν το έπος του ποδοσφαίρου αφού κληρώθηκαν με τουρκικές ομάδες σε αγώνες πρόκληση για την Ιστορία μας. Το τμήμα πετόσφαιρας το 2013 δεν τα κατάφερε σε ένα κατάμεστο Θεμιστόκλειο στάδιο όπου στήθηκε ένα σκηνικό που παρόμοιο του δύσκολα θα βιώσουν οπαδοί άλλων ομάδων στο νησί. Ενώ στο πρόσφατο παρελθόν μόλις το 2020 το τμήμα χειροσφαίρισης κατάφερε να αποκλείσει τους τούρκους με 2 νίκες και να θυμίσει στους απέναντι ότι η ΑΝΟΡΘΩΣΙΣ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ είναι εδώ ζωντανή και ΕΛΛΗΝΙΚΗ όσο ποτέ.
ΜΙΑ ΙΔΕΑ ΠΟΥ ΓΕΝΝΗΘΗΚΕ ΠΑΛΙΑ - 30.01.1911
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ 3 ΜΙΚΡΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ - ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΜΑΣ